คำพิพากษา

คำพิพากษาฎีกาที่ 509/2568
เอกสารมหาชน  ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 127
การชั่งน้ำหนักพยานหลักฐาน ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 104

หนังสือสัญญาขายที่ดินระหว่างโจทก์และจำเลยเป็นเอกสารมหาชนซึ่งพนักงานเจ้าหน้าที่ได้ทำขึ้นให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นของแท้จริงและถูกต้องเป็นหน้าที่ของคู่ความฝ่ายที่ถูกอ้างเอกสารนั้นมายัน ต้องนำสืบความไม่บริสุทธิ์หรือความไม่ถูกต้องแห่งเอกสาร ตามประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 127 เมื่อพยานหลักฐานของจำเลยไม่มีน้ำหนักหักล้างข้อสันนิษฐานของบทกฎหมายข้อเท็จจริงฟังไม่ได้ว่าสัญญาซื้อขายที่ดินเกิดจากการแสดงเจตนาลวงโดยสมรู้กันระหว่างโจทก์และจำเลยเพื่ออำพรางสัญญากู้ยืมเงิน สัญญาซื้อขายที่ดินไม่ตกเป็นโมฆะ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 155 วรรคหนึ่ง

คำพิพากษาฎีกาที่ 44/2568
โมฆะกรรม  ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 150
สิทธิหน้าที่ของผู้จัดการมรดก  ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1719
การกระทำที่เป็นเป็นปฏิปักษ์ของผู้จัดการมรดก  ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1722

จำเลยที่ 1 ซึ่งมีชื่อในหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3ก.) และโฉนดที่ดินในฐานะผู้จัดการมรดกของผู้ตายจดทะเบียนโอนที่ดินพิพาทดังกล่าวเป็นของจำเลยที่ 1 ในฐานะที่ตนเป็นทายาทผู้มีสิทธิรับมรดกด้วย เป็นการกระทำไปตามอำนาจหน้าที่โดยทั่วไปของผู้จัดการมรดกไม่จำต้องได้รับความยินยอมจากทายาท และไม่เป็นการกระทำเป็นปฏิปักษ์ต่อกองมรดก ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1719 และมาตรา 1722 นิติกรรมการโอนที่ดินพิพาทจากจำเลยที่ 1 ในฐานะผู้จัดการมรดกให้แก่จำเลยที่ 1 ในฐานะส่วนตัวไม่ตกเป็นโมฆะ ตามมาตรา 150 แม้จะทำให้โจทก์ผู้เป็นทายาทโดยธรรมได้รับความเสียหายไม่ได้รับมรดกที่ดินพิพาทก็เป็นเรื่องระหว่างโจทก์และจำเลยที่ 1 จะว่ากล่าวกันต่างหาก

คำพิพากษาฎีกาที่ 760/2568
ข้อหา : ละเมิด ความเสียหายเกิดขึ้นเพราะสัตว์ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 433
ภาระการพิสูจน์ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 84/1

จำเลยใช้สแลนหรือตาข่ายกรองแสงสีฟ้าและสังกะสีล้อม กระท่อมภายในที่ดินของจำเลยเพื่อป้องกันไม่ให้ลูกของสุนัขออกเป็นการให้ที่อยู่อาศัยแก่ลูกสุนัขซึ่งจำเลยย่อมคาดหมายได้ว่าสุนัขเพศเมียต้องตามเข้าไปอาศัยอยู่กับลูกสุนัขภายในกระท่อมตามวิสัยและธรรมชาติของสุนัขแม่ลูกอ่อนและจำเลยยังนำเศษอาหารเลี้ยงสุนัขจรจัดรวมทั้งสุนัขเพศเมียนั้นด้วย พฤติการณ์บ่งชี้ว่าจำเลยเลี้ยงดูสุนัขเพศเมียอย่างเป็นเจ้าของ สุนัขเพศเมียที่จำเลยเลี้ยงไว้อย่างเป็นเจ้าของเข้าไปกัดไก่ในเล้าในที่ดินของโจทก์ตายเป็นความเสียหายเกิดขึ้นเพราะสัตว์จำเลย ซึ่งเป็นเจ้าของสัตว์มีภาระการพิสูจน์ว่าตนได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงการรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์หรือตามพฤติการณ์อย่างอื่นหรือพิสูจน์ว่าความเสียหายนั้น ย่อมจะต้องเกิดมีขึ้นทั้งที่ได้ใช้ความระมัดระวังถึงเพียงนั้น จึงจะไม่ต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายที่เกิดขึ้นเพราะสัตว์แก่โจทก์ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 433

คำพิพากษาฎีกาที่ 1263/2567    ป.พ.พ.มาตรา653 กู้ยืม/ป.วิ.พ. มาตรา 84/1 ภาระการพิสูจน์

    จำเลยให้การปฏิเสธว่าไม่ได้กู้ยืมเงิน 1,500,000 บาท ที่โจทก์ฟ้องอ้างว่าโจทก์โอนเพิ่มเติมให้จำเลยไป โจทก์มีภาระการพิสูจน์แต่โจทก์ไม่มีหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสืออย่างใดอย่างหนึ่งลงลายมือชื่อจำเลยเป็นสำคัญมานำสืบ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 653 วรรค 3 จึงฟ้องร้องบังคับให้จำเลยชำระเงินกู้ไม่ได้ซึ่งหมายความรวมถึงการห้ามมิให้ยกขึ้นต่อสู้คดีตามฟ้องแย้งจำเลยด้วย

คำพิพากษาศาลฏีกา 471-472/2567

     โจทก์ไม่เคยเข้าทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทและกลับปล่อยให้จำเลยที่ 1 เป็นผู้ทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทเพื่อตนเองมาตลอดนับตั้งแต่โจทก์ได้รับอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ เท่ากับโจทก์สละสิทธิทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทและยอมโอนสิทธิเข้าทำประโยชน์ในที่ดินให้จำเลยที่ 1 แล้ว เป็นการกระทำที่ต้องห้ามตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.2518 มาตรา39 การที่โจทก์กลับมาอ้างสิทธิตามหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดินและฟ้องขอให้ขับไล่จำเลยทั้งสองจึงเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 5 จำเลยทั้งสองซึ่งไม่ได้รับอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดินแต่กลับเข้าไปทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทและลักลอบซื้อขายที่ดินพิพาทกันเป็นทอดๆ อันไม่ชอบด้วยกฎหมาย เป็นเรื่องที่สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมซึ่งเป็นผู้ถือกรรมสิทธิในที่ดินพิพาท ตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.2518 มาตรา36 จะต้องว่ากล่าวเอาแก่จำเลยทั้งสองเอง ไม่ทำให้โจทก์มีอำนาจฟ้องขับไล่จำเลยทั้งสอง

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 518/2567 (ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่)

     ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษจำคุกจำเลย และศาลอุทธรณ์ภาค 9 พิพากษาคดีส่วนอาญายืนตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น และให้ลงโทษจำคุกจำเลยไม่เกิน 5 ปี กรณีจึงต้องห้ามมิให้คู่ความฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริง ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 218 วรรค 1 ฎีกาของจำเลยในคดีส่วนอาญาโต้แย้งดุลพินิจในการกำหนดโทษของศาลอุทธรณ์ภาค 9 เป็นฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริง ต้องห้ามตามบทกฎหมายดังกล่าว 

     ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่ เห็นว่า แม้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไม่ได้บัญญัติวิธีการขอให้ผู้พิพากษาซึ่งพิจารณาหรือลงชื่อในคำพิพากษาศาลชั้นต้นอนุญาตให้ฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริงไว้โดยเฉพาะ จึงต้องนำบทบัญญัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 224 วรรคสาม และมาตรา 252 มาใช้บังคับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 15 ด้วยการยื่นคำร้องขออนุญาตถึงผู้พิพากษานั้น แต่ก็เป็นเพียงการนำมาใช้บังคับเท่าที่พอจะใช้บังคับได้เท่านั้น ทั้งเหตุผลที่ต้องให้ผู้ฎีกาว่าประสงค์ให้ผู้พิพากษาคนใดพิจารณาอนุญาตให้ฏีกาในปัญหาข้อเท็จจริง เพื่อที่ศาลที่รับคำร้องจะได้ส่งคำร้องพร้อมสำนวนความไปยังผู้พิพากษาดังกล่าวพิจารณาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 216 วรรคสอง และมาตรา 223 บัญญัติให้ยื่นต่อศาลชั้นต้น และให้เป็นหน้าที่ของศาลชั้นต้นตรวจฎีกาว่าควรจะรับส่งขึ้นไปยังศาลฎีกาหรือไม่ เมื่อผู้พิพากษาซึ่งพิจารณาและลงชื่อในคำพิพากษาศาลชั้นต้นยังคงปฏิบัติหน้าที่อยู่ที่ศาลชั้นต้นจึงมีอำนาจตรวจฎีกา และเมื่อพิจารณาแล้วเห็นว่าข้อความที่ตัดสินนั้นเป็นปัญหาสำคัญอันควรสู่ศาลสูงสุดก็ย่อมมีอำนาจสั่งอนุญาตให้จำเลยฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริงไปในคำฟ้องฎีกาเสียทีเดียวได้ แม้จำเลยจะมิได้ยื่นคำร้องเพื่อขอให้มีคำสั่งอนุญาตให้ฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริงมาด้วยก็ตาม เพราะถือเป็นดุลพินิจเด็ดขาดของผู้พิพากษาที่สั่งอนุญาต การที่ผู้พิพากษาดังกล่าวตรวจฎีกาแล้วเห็นว่าข้อความที่ตัดสินนั้นเป็นปัญหาสำคัญอันควรสู่ศาลสูงสุด จึงอนุญาตให้จำเลยฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริง และรับฎีกาของจำเลยไว้ จึงเป็นกรณีที่ผู้พิพากษาซึ่งพิจารณาและลงชื่อในคำพิพากษาศาลชั้นต้นใช้ดุลพินิจอนุญาตให้จำเลยฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริง ต้องตามเจตนารมณ์แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 221 แล้ว ศาลฎีกาย่อมวินิจฉัยปัญหาตามฎีกาของจำเลยต่อไปได้